Cựu chiến binh Đặng Hà Thụychưa bao giờ nguôi thương nhớ những đồng đội, đồng chí đã ngã xuống vì độc lập tự do của dân tộc. Vì thế, nhiều năm qua, ôngđi khắp nơi hỗ trợ để tìm kiếm thông tin, hướng dẫn xác định vị trí chiến trường, đính chính thông tin trên bia mộ và kết nối thông tin liệt sĩ với thân nhân.

     Năm 2005, ông Đặng Hà Thụy bắt đầu hành trình tìm về quá khứ. Việc đầu tiên là chọn ở mỗi huyện 3 - 4 nghĩa trang có nhiều mộ liệt sĩ còn thiếu thông tin để chụp hình, sao lưu lại trong một tập sách dày; lấy các thông tin đó đăng lên các trang web tìm kiếm liệt sĩ và sau này là Facebook để tìm thân nhân.

    Ông sưu tầm được nhiều thông tin trong giấy báo tử liệt sĩ và ký hiệu hòm thư chiến trường phục vụ cho việc giải mã ra các mã hiệu - số hiệu - ký hiệu. Từ đó, phân định chính xác vùng, đơn vị mà liệt sĩ đã chiến đấu, hy sinh; giúp cho hàng chục gia đình tìm được nơi chôn cất người thân hoặc điều chỉnh chính xác thông tin liệt sĩ.

     Năm 2017, Hoài Nhơntổ chức lễ truy điệu và an táng 12 liệt sĩ tại Nghĩa trang liệt sĩ Tam Quan. Đây là 12 liệt sĩ công tác tại Xưởng quân giới - Tỉnh đội Bình Định (nay thuộc làng M6, xã Bình Tân, huyện Tây Sơn) do ông Đặng Hà Thụytìm kiếm cả tháng trời và cung cấp thông tin để Bộ Chỉ huy Quân sựtỉnh tổ chức quy tập.

     Cuối năm 1966, trên đỉnh đồi Xuân Sơn, thôn Xuân Sơn, xã Ân Hữu, huyện Hoài Ân, Mỹ bố trí một trận địa pháo án ngữ phía Tây huyện Hoài Ân. Đúng 01 giờ sáng ngày 26/12/1966, Trung đoàn 22/Sư đoàn 3 của ta bất ngờ nổ súng tiến đánh trận địa pháo đồi Xuân Sơn. Mỹ đã tăng viện lực lượng bủa vây mọi ngả đường rút lui, mở đợt phản kích bằng không quân, đạn pháo bắn vào đội hình quân ta. Lực lượng của ta rút đi được một số, còn lại phần lớn hy sinh tại trận địa. Sáng ngày 27/12/1966, Mỹ dùng lực lượng lính bộ binh tham gia trận đánh và phương tiện xe máy ủi đến đào hố, đào hào chôn lấp các chiến sĩ của ta hy sinh tại trận địa đồi Xuân Sơn.

     Cất bốc được mộ tập thể liệt sĩ ở vị trí Đồi Xuân Sơn, nhờ có cựu chiến binhĐặng Hà Thụy, sinh năm 1942, (Nguyên cán bộ Đoàn 5501/Quân khu 5 đã nghỉ hưu, rất có tâm huyết trong việc quy tập hài cốt liệt sĩ hơn 10 năm qua, nổi lên năm 2017 đã chỉ dẫn Bộ CHQS tỉnh quy tập 12 hài cốt liệt sĩ tại Thuận Ninh và cung cấp nhiều thông tin, hướng dẫn để cơ quan chức năng tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ: như Bãi cát Đồng Chu...). Theo một sự tình cờ, Từ facebook cá nhân, chú Thụy kết nối được thông tin từ các cựu chiến binh Mỹ đã từng tham gia trận đánh tại đồi Xuân Sơn, trực tiếp chứng kiến và biết nơi chôn cất, hố chôn tập thể liệt sĩ ta hy sinh.

     Dựa vào thông tin cung cấp các cựu binh Mỹ, cho biết khu vực đồi Xuân Sơn có ít nhất 02 hố chôn tập thể là bộ đội ta hy sinh khi tập kích cứ điểm Xuân Sơn vào năm 1966. Khi chú Thụy cung cấp thông tin cho Bộ CHQS tỉnh, bắt đầu từ năm 2018 đến nay, năm nào Huyện ủy, UBND huyện lãnh đạo, chỉ đạo cơ quan quân sự huyện, cấp ủy, chính quyền, xã Ân Hữu và Ân Nghĩa phối hợp tiến hành khảo sát, tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sĩ tại khu vực đồi Xuân Sơn nhưng chưa lần nào có kết quả.

    Đến cuối tháng 01 năm 2022, chú Thụy kết nối được thông tin với một cựu binh mới tên là Bob (Đại úy) đang quản lý một trung tâm tin học tại Mỹ, lần này thông tin rõ ràng hơn, Bob thường xuyên kết nối chỉ dẫn, vẽ sơ đồ gửi về nước. Đầu tháng 3 năm 2022, Bộ CHQS tỉnh tiếp tục xây dựng kế hoạch và phối hợp với UBND huyện tiến hành khảo sát, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tại khu vực đồi Xuân Sơn. Trong thời gian khảo sát, tìm kiếm (từ ngày 10/3/2022 đến ngày 20/3/2022), lực lượng Công binh dùng thiết bị rà phá bom mìn kiểm tra vật liệu nổ trong lòng đất, dùng máy đào múc khảo sát và kết hợp sử dụng lực lượng dân quân, bộ đội đào bới thủ công để khoanh vùng vị trí cần tìm kiếm, đến 16 giờ ngày 11/3/2022, khi vừa đang tiến hành đào múc vừa để bộ đội đến cào bới đất trên rãnh hào thì lực lượng phát hiện 01 chiếc dép cao su, một ít vải áo cũ theo suy đoán là quần áo cũ bộ đội bị chôn lấp nhiều năm, nhận thấy có dấu hiệu nên đã cho máy đào dừng lại và tiến hành đào thủ công tại hố đất vừa múc lên, kết quả đến 17h30 đã đào được một số di vật, kỷ vật của bộ đội ta như: cúc áo, thùng quẹt nhôm, mặt dây lưng, dép cao su,... từ kinh nghiệm quy tập và từ suy đoán, xác định được vị trí nghi ngờ có hố chôn mộ liệt sỹ tập thể. Sau khi nghe báo cáo của các cơ quan chức năng, lãnh đạo UBND huyện đã chỉ đạo các lực lượng liên quan, bố trí lực lượng, phương tiện phối với với Đoàn công tác Bộ CHQS tỉnh bảo đảm các điều kiện tốt nhất để tổ chức dựng rạp, lập bàn thờ lư hương, canh gác, giữ nguyên hiện trường để tiến hành khai quật, quy tập hài cốt liệt sĩ tại vị trí, với phương châm quy tập phải cho chắc, kỹ lưỡng, thận trọng, chu đáo, lấy đầy đủ mẫu sinh phẩm lưu trữ, xác định đúng hài cốt liệt sĩ, không chủ quan, nóng vội. Kết quả sơ bộ đã tìm thấy một số sinh phẩm của liệt sỹ còn sót lại như: Răng, xương,... và rất nhiều di vật như: Tăng, võng, bọc ni lông, dây thắt lưng, dép cao su, túi cơm, thùng quẹt nhôm, cây viết, ví, dây buột,... Đến nay khi đã xác minh được hố chôn tập thể liệt sĩ ta ở đồi Xuân Sơn, khẳng định sự tin tưởng vào thông tin cung cấp từ cựu chiến binh Mỹ

    Ngày 17/4/2022, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Bình Định đã long trọng tổ chức lễ truy điệu và an táng hài cốt các liệt sĩ hy sinh năm 1966 tại đồi Xuân Sơn../.