Sáng ngày 24/7/2017, Đền thờ Liệt sĩ huyện Hoài Nhơn khánh thành giai đoạn 2 đúng vào dịp kỷ niệm 70 năm Ngày thương binh liệt sĩ ( 27/7/1947-27/7/2017). Đây là nổ lực rất lớn của Đảng, chính quyền, nhân dân trong và ngoài huyện, thể hiện đạo lý “ Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc.

     Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, Hoài Nhơn cũng là cái nôi cách mạng. Đầu tháng 8 năm 1930, Chi bộ Cửu Lợi – một trong 3 chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Bình Định được thành lập – sự kiện này như một đốm lửa thổi bùng ngọn lửa cách mạng ở quê hương xứ dừa.

     Dưới sự lãnh đạo tài tình của đảng, ngay từ cuộc kháng chiến chống Pháp, phong trào cách mạng ở Hoài Nhơn không ngừng lớn mạnh đã lãnh đạo nhân dân đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Mảnh đất Hoài Nhơn đã từng ghi dấu ấn những chiến công oanh liệt của quân và dân trong huyện như Cuộc biểu tình Cây số 7 Tài Lương, chiến thắng Đồi Mười, …. Với niềm tin sắt son theo Đảng, quân và dân Hoài Nhơn đă kiên cường bám trụ 1 tấc không đi, một ly không rời, trên dưới một lòng chiến đấu để giải phóng quê hương, góp phần vào sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

    Thế nhưng, để đổi lấy độc lập, tự do thì mất mát, hy sinh quả là không nhỏ. Trải qua 2 cuộc kháng chiến đầy cam go thử thách, toàn huyện có 11.277liệt sĩ và hàng nghìn chiến sĩ  ở khắp mọi miền đất nước đã vĩnh viễn nằm xuống trên quê hương Hoài Nhơn anh hùng. Cùng với đó là trên 8.760 thương, bệnh binh, hơn 13.000 người có công với cách mạng và 2.067 Bà mẹ Việt Nam anh hùng.  Có mẹ đã cống hiến đến 6 người con cho nền độc lập tự do của Tổ quốc như mẹ Đặng Thị Ruộng xã Hoài Hương. Cho đến nay,  còn hàng trăm liệt sĩ trong huyện chưa tìm thấy hài cốt, hàng trăm liệt sĩ thân xác hoà vào đất quê hương thầm lặng không mang tên, mang tuổi.

     Để ghi nhớ công lao của những người đã hy sinh cho Tổ quốc, thể theo nguyện vọng của Đảng bộ và nhân dân huyện nhà, Huyện ủy – HĐND – UBND – UBMTTQVN huyện đã quyết định xây dựng Đền thờ Liệt sĩ huyện để khắc tên toàn bộ liệt sĩ là con em của Hoài Nhơn đã hy sinh vì Tổ quốc và tên của Mẹ Việt Nam anh hùng khi qua đời.

     Công trình được khởi công xây dựng vào năm 2014, đến nay công trình Đền thờ Liệt sĩ huyện Hoài Nhơn đã hoàn thành, đưa vào sử dụng đúng  dịp Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2017). Đây là kết quả từ sự quan tâm ủng hộ của lãnh đạo tỉnhBình Định, sự giúp đỡ của các Sở, ngành tỉnh; sự ủng hộ của nhân dân, các nhà hảo tâm, các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trong và ngoài huyện.

     Trên tổng diện tích 10.240 m2, Đền thờ chính được thiết kế theo dạng kiến trúc đền chùa truyền thống của Việt Nam; kết cấu 2 tầng mái bê tông cốt thép dán ngói vảy cá, đầu mái có các họa tiết phù điêu, hoa văn. Trong khu chính điện thờ Bác Hồ, hai bên tả, hữu thờ Liệt sĩ và Mẹ Việt Nam anh hùng, bia đá hoa cương được khắc tên 11.277 Liệt sĩ theo từng địa phương xã, thị trấn và khắc tên trên 1.900 Mẹ Việt Nam anh hùng của huyện đã từ trần. Trong tâm tưởng của mọi người Việt Nam, các anh hùng liệt sĩ luôn luôn sống mãi. Các thế hệ người Việt Nam luôn ghi lòng, tạc dạ công lao trời biển của các anh hùng liệt sĩ. Ở đây, không những là sự ghi nhận mà là khắc vào, tạc vào bia đá tên tuổi, quê quán, đơn vị trước khi hy sinh của các anh hùng liệt sĩ như ở các nghĩa trang, các đài tưởng niệm liệt sĩ.

     Sân đền chính với diện tích xây dựng trên 1.500m² gồm các hạng mục: Sân đền, bậc cấp, ram dốc lát đágranit, có hệ thống đèn chiếu sáng trụ lan can xung quanh tường phục vụ ánh sáng cho sân đền. Đặc biệt lối đi có ram dốc để mọi người, từ các cụ già, em nhỏ, đến các đồng chí thương binh, người khuyết tật đều có thể đến tận khu chính điện để bày tỏ lòng thành kính, lòng biết ơn đối với các Anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh cho độc lập tự do của Tổ quốc.

     Tường rào, cổng ngõ được xây dựng xung quanh 4 mặt, trụ bê tông cốt thép, chân trụ trang trí hoa văn và ốp đá rối; móng xây đá chẻ, tường xây gạch cao 2,2m. Cổng Tam quan được khắc dòng chữ nổi: Đền thờ Liệt sỹ huyện Hoài Nhơn. Bước vào cổng, bên phải Đền thờ có tảng đá khắc câu nói của chủ tịch Hồ Chí Minh “ Máu nóng của các liệt sĩ đã nhuộm lá Quốc kỳ vẻ vang càng thêm thắm đỏ. Tiếng thơm của các liệt sỹ sẽ muôn đời lưu truyền với sử xanh”. Bên trái có câu của Tổng bí thư Lê Duẩn: “ Dân tộc ta và Đảng ta đời đời biết ơn những bà mẹ Việt Nam đã sinh ra và cống hiến cho Tổ quốc những người con ưu tú đã và đang chiến đấu anh dũng tuyệt vời, bảo vệ non sông gấm vóc do tổ tiên ta để lại”.

     Hai bên Đền thờ chính là 2 chòi nghỉ chân, mỗi chòi diện tích 16m². Chòi nghỉ chân xây dựng theo kết cấu chòi một cột giữa hồ sen, bằng bê tông cốt thép, mái lợp ngói vảy, lan can xung quanh bằng đá non nước kết hợp bê tông cốt thép. 2 hồ sen hình chữ nhật diện tích 630m². Trụ lan can thành hồ bằng bê tông cốt thép, đầu trụ đặt búp sen bằng đá non nước; Lan can bằng tấm bê tông cốt thép, có chi tiết hoa văn.

     Các hạng mục như sân vườn, bồn hoa, cây cảnh được bố trí hài hòa, sân lát đá granit và bố trí trên 750m² để trồng cây lưu niệm, cây cảnh tạo cảnh quan. Các hạng mục khác như: Hệ thống ống phòng cháy chữa cháy, hệ thống mương thoát nước,hệ thống điện chiếu sáng được xây dựng đảm bảo kỹ thuật.

     Công trình Đền thờ liệt sĩ huyện Hoài Nhơn được khánh thành, đưa vào sử dụng đã trở thành một địa chỉ đỏ, một công trình văn hóa tâm linh, xứng đáng là nơi thờ tự và yên nghỉ của các anh hùng liệt sỹ, Mẹ Việt Nam anh hùng. Từ khi khánh thành giai đoạn 1 đến nay, Đền thờ liệt sĩ huyện Hoài Nhơn đã vinh dự được đón tiếp nhiều đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng và Nhà nước, của các tỉnh bạn, các đồng chí lãnh đạo trong tỉnh, các huyện, bạn bè gần xa, các tầng lớp nhân dân trong và ngoài huyện đến viếng và thắp hương tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ.

     Đền thờ được xây dựng bằng tất cả tấm lòng biết ơn vô hạn đối với những cống hiến, hy sinh to lớn của các anh hùng liệt sỹ, Mẹ Việt Nam anh hùng; là một biểu tượng truyền thống cách mạng vẻ vang, tình cảm thủy chung, son sắc và là biểu hiện sâu sắc đạo lý “ uống nước nhớ nguồn”, “ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” của người dân Hoài Nhơn hôm nay và mai sau.