Những năm qua, đặc biệt là từ năm 2010 đến nay, cùng với những chương trình dự án hỗ trợ của tỉnh, các cơ sở, doanh nghiệp, HTX trên địa bàn huyện đã có rất nhiều nỗ lựctrong đầu tư trang thiết bị máy móc sản xuất chế biến nâng cao giá trị các sản phẩm từ dừa từng bước góp phần phát triển “kinh tế dừa” Hoài Nhơn dần khởi sắc. Tuy nhiên thị trường đầu racác sản phẩm vẫn còn nhiều bấp bênhbởi chưa có tổ chức dẫn dắt và sự liên kết, liên doanh của các cơ sở, doanh nghiệp.

    Theo số liệu Phòng kinh tế huyện Hoài Nhơn, mặc dù từ năm 2004 đến năm 2014 diện tích trồng dừa trên địa bàn giảm trên 600 ha chủ yếu do quy hoạch phát triển hệ thống giao thông, xây dựng các cụm công nghiệp, khu dân cư và các công trình phục vụ lợi ích dân sinh khác, nhưng toàn huyện có gần 3.000 ha diện tích dừa, chiếm khoảng 60% diện tích trồng dừa của cả tỉnh, sản lượng thu hoạch hàng năm trên 30 ngàn tấn/năm, bình quân 10,4 tấn/ha/năm.  

    Trên thực tế, trong một thời gian khá dài giá dừa khô liên tục giảm, tình trạng này khiến người trồng dừa chán nản, không đầu tư chăm sóc dẫn đến hàng chục ha dừa bị bỏ hoang mặc sức cho bọ cánh cứng phá hoại. Bên cạnh đó, một số cơ sở sản xuất, chế biến các sản phẩm từ dừa trên địa bàn còn nhỏ lẻ, phương tiện máy móc lạc hậu nên hơn 70% dừa quả của địa phương hầu như phụ thuộc vào thị trường tiêu thụ phía Bắc và Trung Quốc.

    Để từng bước khai thác tiềm năng các chuỗi giá trị từ dừa, từ năm 2008 đến nay, cùng với những chương trình dự án hỗ trợ của tỉnh, Hợp tác xã nông nghiệp (HTXNN) Ngọc An và HTXNN Hoài Mỹ và một số cơ sở doanh nghiệp trên địa bàn đã mạnh dạn đầu tư hàng tỷ đồng lắp đặt dây chuyền sản xuất bánh tráng nước dừa, công nghệ chế biến dầu dừa tinh khiết và các sản phẩm tiêu dùng khác góp phần nâng cao giá trị các sản phẩm từ dừa và giá dừa nguyên liệu ở địa phương. Ông Nguyễn Ngọc Nghiệp, Chủ nhiệm HTXNN Ngọc An, chia sẻ “Mặc dù hiện nay 6 sản phẩm của HTX như bánh tráng nước dừa, dầu dừa tinh khiết, than hoạt tính, các hóa mỹ phẩm sản xuất chế biến từ dừa đạt các tiêu chuẩn chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm đã và đang tiếp cận thị trường ở nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước như: Kon Tum, Gia Lai, Quảng Ngãi, Đà Nẵng, Hà Nội và TP Hồ Chí Minh bước đầu đã thu hút đông đảo người tiêu dùng. Tuy nhiên, đó vẫn chỉ là “hàng gửi” ngoài tốn kém nhiều chi phí quảng bá sản phẩm vẫn còn ẩn chứa nhiều rủi ro không thể lường trước”.

    Cũng theo Phòng kinh tế, hiện toàn đã có 150 doanh nghiệp-cơ sở chuyên sản xuất, chế biến các sản phẩm từ dừa nhưng phần lớn chưa được chú trọng đầu tư phát triển nên phương thức sản xuất chế biến còn lạc hậu, hình thức tổ chức sản xuất còn riêng lẻ, manh mún dẫn đến thiếu năng lực cạnh tranh nên các sản phẩm từ dừa ở Hoài Nhơn chưa mang lại kinh tế cao cho người trồng dừa và các cơ sở, doanh nghiệp.

Các sản phẩm tiêu dùng chất lượng cao của HTXNN Ngọc An (Hoài Nhơn) được sản xuất, chế biến từ Dừa

    Để vực dậy tiềm năng đưa giá trị cây dừa Hoài Nhơn trở thành một trong những ngành “kinh tế mũi nhọn” vừa qua, được sự giúp đỡ của Hiệp hội Dừa Việt Nam, sự thống nhất của UBND tỉnh Bình Định, Hội dừa Hoài Nhơn chính thức được thành lập bao gồm 7 chi hội theo chức năng ngành nghề riêng biệt: chi hội chế biến dầu dừa tinh khiết; chi hội trồng dừa; chi hội sản xuất cước xơ dừa; chi hội thu mua dừa, chi hội sản xuất phân bón vi sinh từ mụn dừa; chi hội sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ và chi hội sản xuất thực phẩm các loại từ dừa đã mở ra một triển vọng mới cho người trồng dừa có cơ hội nâng cao thu nhập từ cây truyền thống này.

    Ông Lê Xuân Bá, Chủ tịch Hội dừa Hoài Nhơn nhiệm kỳ 2015-2020, phấn khởi cho biết: “Hội dừa Hoài Nhơn ra đời là nguyện vọng nung nấu hàng chục năm qua của đông đảo người dân trên địa bàn. Bởi đây là cơ sở pháp lý cần thiết để chúng tôi có đủ điều kiện đảm nhận tốt vai trò định hướng, kêu gọi các nguồn lực đầu tư phát triển vùng nguyên liệu mới chất lượng cũng như tạo điều kiện tốt nhất cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn đầu tư ứng dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất chế biến các sản phẩm từ dừa, đồng thời ổn định giá - nguồn nguyên liệu cho các đơn vị sản xuất và cho người trồng dừa; chủ động liên doanh, liên kết với các công ty, doanh nghiệp trong và ngoài nước quảng bá sản phẩm, tìm kiếm thị trường tiêu thụ một cách căn cơ và bài bản hơn”. Ông Bá cho biết thêm một tin vui đầu tiên, là mới đây Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu BATRIVINA thành phố Hồ Chí Minh cam kết sẽ thu mua toàn bộ phân bón vi sinh chế biến từ mụn dừa để sản xuất viên nén ươm cây xuất khẩu và hợp tác tiêu thụ các sản phẩm mỹ nghệ từ dừa của địa phương.

     Bà Nguyễn Thị Kim Thanh - Chủ tịch Hiệp hội Dừa Việt Nam tin tưởng sau sự kiện này, các cơ sở doanh nghiệp hiện đang kinh doanh chế biến các sản phẩm từ dừa trên địa bàn huyện Hoài Nhơn sẽ liên kết chặt chẽ lại cùng hỗ trợ nhaunâng cao năng lực, trình độ trong sản xuất chế biến, tạo ra nhiều sản phẩm tiêu dùng có chất lượng cao, góp phần tạo việc làm cho lao động nông thôn. Cần chủ động phối hợp liên kết với ngành dừa Việt Nam để quảng bá hình ảnh, giới thiệu sản phẩm dừa địa phương ra thị trường quốc tế.