Theo thống kê sơ bộ của Hội nông dân xã Hoài Thanh (Hoài Nhơn) đến thời điểm hiện nay trên địa bàn đã có trên 200 vườn tiêu từ 100 gốc trở lên trong đó có khoảng 60% vườn đã cho quả. Đến mùa tiêu chín việc thuê mướn công thu hoạch quả là rất khó khăn.

“Đỏ mắt” tìm công thu hoạch…

     Trong cái nắng gay gắt của những ngày đầu Hạ, chúng tôi về xã Hoài Thanh, tìm đến thăm gia đình ông Nguyễn Văn Lâm (1945) ở thôn Trường An 2 để được “mục sở thị” vườn tiêu tiêu biểu “trị giá bạc tỷ” của ông sau gần 20 năm đầu tư không biết bao nhiêu công sức, tiền của mới có được thành quả như ngày hôm nay. Mặc dù, hiện nay đang trong mùa thu hoạch, nhưng tận mắt chứng kiến trên 500 trụ tiêu có niên hạn từ 5 năm tuổi trở lên trong khuôn viên 6 sào đất vườn nhà ông vẫn sum suê màu xanh của lá, độ cao trung bình mỗi trụ tiêu từ 4m trở lên, thẳng tắp và dày đặt những chuổi tiêu trĩu hạt ướm vàng như thể “trưng bày” cho một mùa bội thu.

     Đang áp mình trên chiếc thang tre cẩn thận lựa hái những chuổi tiêu chín đỏ trên cao, nghe tiếng chúng tôi gọi ngoài cổng, ông Lâm đáp lại và nhẹ nhàng bước xuống thang ra sân mời khách vào nhà.

      Bên trong căn nhà cấp 4 giản dị của ông, mùa này ngát mùi hương tiêu cùng bề bộn những cảu, nia, thúng, mũn, chứa đầy những đợt tiêu phơi, hái trong ngày. Đảo mắt nhìn vào vườn tiêu xanh đều, ngút ngát phía sau lưng đồi nhà ông nhưng chỉ thấy vài bóng người cặm cụi hái tiêu, hơi vắng vẻ, tôi mạnh dạn hỏi: “Cả một vườn tiêu rộng lớn đang chín rộ như thế này mà sao chỉ có vài người và bác thu hoạch thì biết chừng nào cho xong”? Ông Lâm thở dài: “Cực lắm chú, tiếng là nhà có tới 8 người con, nhưng bây giờ chúng nó đã có gia thất còn 2 thằng út mê nghề cơ khí hơn làm anh nông dân nên giờ nhà chỉ có hai vợ chồng già. Mấy năm trước, khi người trồng tiêu ở đây còn ít, tới đợt thu hoạch thì thuê 5-10 công đến giúp hơn tuần là xong. Nay số lượng vườn tiêu trong xã tăng gấp 3-4 lần, vì vậy tới mùa, ai cũng lo cho mình nên việc thuê mướn công trong thời điểm này quả là rất khó khăn.Giá thuê công từ 100-120 ngàn đồng/người/ngày, nay lên 150 ngàn, thậm chí 180 ngàn nhưng vẫn là vấn đề nan giải. Hổm rày, chật vật lắm mới tìm được hai công phụ cộng với 2 công có kinh nghiệm đã gắn bó với vườn tiêu tôi lâu nay nhưng vẫn chưa đủ, nếu thu hoạch sớm, sau khi xuống phân, tiêu mới có đủ thời gian tổng hợp dinh dưỡng để chuẩn bị cho mùa sau. Tình hình như thế này tôi lo lắm, nếu kéo dài thời gian khi xuống phân nhỡ gặp mưa nhiều thì tiêu dễ bị sinh nấm, thối thân”.

        Nhọc nhằn nhưng cũng lắm niền vui.

Như đã hợp đồng từ trước, đến gần mùa tiêu chín vợ chồng anh Trần Văn Chúc, (45 tuổi) ở thôn Trường An 1 tất bật lo thu hoạch lúa vụ Đông xuân và nhanh chóng làm đất xuống giống vụ Hè để có thời gian thu hoạch tiêu cho bà con trong xã. Đã nhiều năm gắn bó với công việc này, anh Chúc cho biết: “Tiêu bắt đầu chín bói từ giữa tháng 4 khi đó, lượng trái chín ít nên chủ vườn tự hái dặm đến khoảng đầu tháng 5 tiêu bắt đầu chín rộ, chủ vườn mới gọi công thu hoạch. Trong suốt thời gian thu hoạch không được chuyển sang làm công việc khác, trừ ốm đau đột xuất, nên vợ chồng tôi và một số công phụ phải tập trung làm hết vườn này mới được nhận làm cho những vườn khác”. Trung bình công giỏi ngày hái từ 25-30kg tiêu tươi, tương đương với 10 kg tiêu khô/ 4 nắng. Còn công phụ chỉ thu hoạch tiêu từ tầm với tay trở xuống và thu nhặt tiêu rụng. Ngoài hỗ trợ nửa buổi, công chính được tính 150 ngàn, 100-120ngàn đồng/người/ngày cho công phụ,nếu làm theo yêu cầu từ sáng sớm đến chiều tối thì được cộng thêm từ 30-50 ngàn/công.

       Để tìm ra được một công cần mẫn, chịu khó với công việc không phải dễ, bởi theo ông Lâm,người hái tiêu không chỉ hái nhanh, tránh rơi vãi mà phải biết chọn hái những chuổi tiêu đã mọng vàng và chín đỏ, nếu hái tiêu chưa tới độ chín, thì sau khi phơi hạt tiêu sẽ teo lại nhăn nheo ảnh hưởng đến chất lượng. Đặc biệt, khi hái phải hạn chế tối đa việc làm rể tiêu bong ra khỏi trụ và gãy chồi non nếu làm ẩu, tiêu sẽ bị kiệt sức mùa sau”.      

       Chị Nguyễn Thị Thúy (35 tuổi) ở An Lộc 2 đang làm cho vườn tiêu của ông Nguyễn Văn Ngọc cùng địa phương, chia sẻ: “Việc thu hoạch tiêu không chỉ đơn thuần bằng đôi tay mà phải kết hợp liên tục với đôi mắt mới đạt năng suất và đáp ứng một số yêu cầu “khắc khe” của chủ vườn. Nhưng có lẽ nhọc và nguy hiểm hơn là khi hái trên ngọn, nếu không khéo giữ độ thăng bằng trên chiếc thang thì rất dễ bị té ngã, thứ nữa là nếu không “chinh chiến” một vài năm với nghề thì không thể chịu nỗi sự oi nồng của cả một vườn tiêu bốc lên dưới trời nắng nóng. Dù vậy nhưng tới tháng cũng kiếm trên 4 triệu đồng. Ở quê mà có nguồn thu nhập cao như vậy sao không vui mừng được ”.

     Mặc dù đang trong thời điểm “đỏ mắt” đi tìm công, nhưng năm nay nhiều chủ vườn tiêu ở xã Hoài Thanh điển hình như hộ các ông Nguyễn Thanh Chín (Mỹ An 1), Hà Văn Chức (An Lộc 2), Nguyễn Văn Hoàng (Trường An 2)… Hầu như ai cũng rất phấn khởi bởi tiêu được mùa và giá cũng khá hơn. “Cuối năm 2014, tiêu bung chuổi gặp thời tiết thuận lợi “mưa nắng hài hòa” không phát sinh dịch bệnh giúp tiêu cho hạt kín chuổi, ước tính năng suất đạt trên 1.000kg. Hiện tại tư thương về tận vườn thu gom từ 180-190 ngàn đồng/kg loại 1. Vụ này, trừ các khoản chi phí, gia đình tôi cầm chắc trên dưới 150 triệu đồng”. - ông Lâm chia sẻ.

    Bà Nguyễn Thị Thao, Chủ tịch Hội nông dân xã Hoài Thanh thận trọng cho chúng tôi biết: “Qua theo dõi, mấy năm gần đây giá tiêu liên tục tăng giúp cho nhiều bà con trồng tiêu địa phương có thu nhập hàng năm từ 50-70 chục triệu đồng/ vụ, qua đó cũng góp phần tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động có thêm nguồn thu nhập cao trong lúc nông nhàn. Đây là một tín hiệu rất đáng mừng. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn khuyến cáo bà con nông dân không nên trồng tiêu quá ồ ạt và cũng không nên trồng diện tích quá lớn trong một hộ gia đình, để tránh những rủi ro sau này”.

Ảnh: Một số hình ảnh thu hoạch tiêu tại vườn hồ tiêu của ông Nguyễn Văn Lâm ở thôn Trường An 2 xã Hoài Thanh