Trong khi các tỉnh Tây Nguyên đang chấp nhận bỏ một khoảng chi phí khá lớn để đi thu mua phân chuồng từ các tỉnh khác để bón cho cây trồng, cải tạo đất thì hiện nay nông dân huyện Hoài Nhơn đang ồ ạt bán phân chuồng với giá rẻ mạt.

     Đi dọc các tuyến đường nông thôn trên địa bàn huyện Hoài Nhơn, không hiếm để bắt gặp các điểm tập kết phân chuồng. Một số đang được trút ra bãi đất trống để phơi cho khô, số khác đã được vào bao buột miệng cẩn thận chờ xe đến vận chuyển. Theo bà Lê Thị Sương ở thôn Định Bình, xã Hoài Đức cho biết mặc dù nhà cũng làm ruộng nhưng có bao nhiêu phân chuồng là bà bán hết, còn ruộng thì dùng bón phân hóa học vì tiện dụng. Bà còn so sánh: “Đối với 1 sào ruộng tui chỉ cần mua vài kg phân hóa học cho vào bao chở ra ruộng trong khoảng 1-2h đồng hồ thì tui đã bón phân xong để làm việc khác trong khi đó nếu dùng phân bò đòi hỏi phải chờ ủ cho hoai mục đã đành rồi mất công cho vào bao, rồi vận chuyển ra ruộng nếu hai người làm nhanh thì cũng mất cả ngày”.

     Ông Mai Văn Công ở thôn Định Trị, xã Hoài Mỹ vừa xuất bán gần 15 tấn phân chuồng thu được 5 triệu đồng. Ông cho biết: “Nhà tui nuôi tổng cộng 10 con trâu, bò, do nuôi nhốt nên lượng phân thải ra rất lớn. Mặc dù gia đình đã dùng bón ruộng nhưng không làm sao sử dụng hết số phân nên dù giá có đắt rẻ cỡ nào cũng bán chứ để không có chỗ cho trâu bò đứng mà còn bốc mùi hôi ảnh hưởng sang các hộ dân xung quanh”.

      Hiện nay, giá phân chuồng được nông dân ở huyện bán với giá từ 9.000-11.000 đ/bao khoảng 30kg. Thời vụ để các tư thương thu mua phân thường bắt đầu khoảng tháng 11 năm trước đến tháng 7 dương lịch năm sau. Bà Huỳnh Thị Ngọc ở thôn Khánh Trạch, xã Hoài Mỹ - Một trong những người thu gom phân tại huyện Hoài Nhơn để cung ứng cho các tỉnh Tây Nguyên cho hay: “Nhu cầu mua phân chuồng để bón cho cây trồng ở các tỉnh như Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Kon Tum rất lớn. Vào vụ chính thì trung bình khoảng 2 ngày mối thu mua của tui sẽ có 1 đến 2 chuyến xe thu gom phân với mỗi chuyến đi từ 200-600 bao phân”.

     Theo ông Mạch Đình Đồng – Kĩ sư nông nghiệp của Trạm khuyến nông huyện Hoài Nhơn cho rằng phân chuồng rất có ích trong việc cải tạo và tăng độ phì nhiêu cho đất. Với số lượng đàn trâu bò ở huyện Hoài Nhơn hiện nay là 28.200 con sẽ tạo ra nguồn phân hữu cơ lớn góp phần cải tạo đất làm tăng năng suất cho các loại cây trồng. Điều này đã được phổ biến trong các buổi tập huấn sản xuất cho nông dân. Tuy nhiên, hiện nay nông dân đang vì nguồn lợi trước mắt cộng thêm tư tưởng ngại khó mà xuất bán nguồn phân này sẽ làm cho đất ngày càng cằn cỗi ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất sản lượng cây trồng. Trong khi đó nếu sử dụng phân hóa học dài lâu mà không có phân chuồng sẽ làm cho đất càng ngày càng bạc màu và thoái hóa.

     Qua thực tế các hộ sử dụng phân chuồng ủ với chế phẩm Tricoderma, ủ với vôi hoặc phân lân bón cho cây trồng vừa góp phần tăng dinh dưỡng cho đất, hạn chế chi phí sản xuất tuy nhiên nhiều nông dân chưa thực sự thấy giá trị trên của nguồn phân hữu cơ này. Ông Mai Văn Công ở thôn Định Trị khẳng định: “Nhà tui năm nào cũng dùng phân chuồng để bón lót đầu vụ cho ruộng lúa, lúa sinh trưởng phát triển rất tốt nên có khi cả vụ tui không dùng kg phân hóa học nào mà năng suất còn vượt trội so với các hộ lân cận. Nhưng cũng chỉ có vài hộ dùng thôi còn đa phần người dân ở đây do ngại khó mà người ta bán hết, hoặc nếu không có sẵn phân chuồng thì họ cũng đi mua phân hóa học mà bón chứ chẳng ai đi mua phân trâu, phân bò”.

     Hiện nay, trên địa bàn huyện có một số hộ sử dụng nguồn phân chuồng để nuôi trùn quế đem lại giá trị kinh tế cao là một trong những hướng mở để nâng cao giá trị kinh tế từ chăn nuôi và tận dụng nguồn phân hữu cơ này. Anh Nguyễn Thế Linh ở thôn An Nghiệp, xã Hoài Mỹ một trong những hộ nuôi trùn quế cho biết: “Tui mới vừa bán 1 tấn phân trùn quế với giá 5 triệu đồng, lợi gấp 10 lần so với việc bà con bán phân chuồng thô như hiện nay. Trong khi đó, con trùn quế vừa tiêu thụ phân chuồng để tạo thành phân trùn quế bón cho các loại cây trồng vừa có thể bán trùn làm thức ăn cho gia cầm, cho cá trong khi kĩ thuật nuôi cũng đơn giản”.