Sáng ngày 31.01.2023, tại Di tích lịch sử Dốc Cát, thuộc Khu phố Phụng Du 2, phường Hoài Hảo, UBND thị xã Hoài Nhơn phối hợp với Tỉnh đoàn Bình Định tổ chức lễ đón nhận Bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh Dốc Cát và phát động phong trào Tết trồng cây năm 2023. Về tham dự lễ có các đồng chí Nguyễn Giờ - UVBTV tỉnh ủy, Trưởng Ban tổ chức tỉnh ủy, Lâm Hải Giang – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, lãnh đạo các sở ngành của tỉnh. Về phía thị xã Hoài Nhơn có các đồng chí Phạm Trương – Bí thư thị ủy Hoài Nhơn, Lê Tự Hồng – Phó Bí thư thường trực thị ủy, Văn Thanh Gia – Phó Bí thư thị ủy, Chủ tịch HĐND thị xã, Lê Đăng Tuấn – Phó Bí thư thị ủy, Chủ tịch UBND thị xã.

   Tại buổi lễ, đồng chí Lê Đăng Tuấn - Phó Bí thư thị ủy, Chủ tịch UBND thị xã đã phát biểu ôn lại ý nghĩa lịch sử của Di tích Dốc Cát. Theo đó, đầu năm 1965, tỉnh Bình Định quyết định mở chiến dịch xuân hè (Bắc Bình Định) nhằm tiêu diệt địch, hỗ trợ cho nhân dân nổi dậy giành quyền làm chủ. Mở màn chiến dịch, bộ đội đặc công quân khu V và quân dân huyện nhà tấn công tiêu diệt cứ điểm Đồi 10 (Hoài Châu) vào đêm mùng 4, rạng sáng mùng 5 năm Ất Tỵ. Chiến thắng này tạo thời cơ cho nhân dân các xã trong huyện nổi dậy giành chính quyền, giải phóng 10/12 xã, vùng nông thôn rộng lớn thuộc quyền làm chủ của nhân dân, bao gồm: Hoài Sơn, Hoài Châu, Tam Quan Nam, Tam Quan Bắc, Hoài Hảo, Hoài Thanh, Hoài Hương, Hoài Mỹ, Hoài Xuân và Hoài Tân; trong đó, xã Hoài Hảo được giải phóng ngày 9 tháng 2 năm 1965.

Trước tình hình đó, Mỹ ngụy tập trung lực lượng quân sự phản kích đánh chiếm những vùng đã mất. Tháng 4 năm 1965, địch sử dụng hàng trăm máy bay trực thăng đổ quân xuống quốc lộ 1 từ Tam Quan đến Chương Hòa, hai tiểu đoàn cộng hòa và một tiểu đoàn thủy quân lục chiến hành quân từ Bồng Sơn ra, phối hợp với quân đổ bộ đánh chiếm Hoài Hảo, Tam Quan, Chương Hòa, Đồi 10, khai thông quốc lộ 1 đoạn từ Bồng Sơn ra Quảng Ngãi.

    Tại Hoài Hảo, ngày 3 tháng 4 năm 1965, địch sử dụng tiểu đoàn 3 trung đoàn 40 ngụy có xe tăng yểm trợ càn quét xóm Thanh Bình và Phụng Hòa (Phụng Du) bắt giết thường dân vô tội. Hành động của lính ngụy phơi bày bản chất tàn ác, vô nhân đạo của chúng, nhân dân Hoài Hảo rất căm phẫn nhất quyết không thể dung tha.

    Nhằm tạo hành lang ngăn cách giữa phía tây và phía đông quốc lộ 1, ngăn chặn con đường liên lạc của ta, với vị trí chiến lược quan trọng, địch điều tiểu đoàn thủy quân lục chiến đến đào công sự, giao thông hào, lập chốt đóng giữ tại Dốc Cát (thuộc thôn Phụng Du 2, xã Hoài Hảo). Để đánh phá, ngăn chặn không cho địch đóng chốt tại đây, khai thông tuyến liên lạc giữa phía tây và phía đông đường quốc lộ, ta chủ trương mở trận đánh tại Dốc Cát. Để chuẩn bị cho việc tập kích, bộ đội và dân quân du kích bám giao thông hào, hầm trú ẩn liên xóm, liên thôn để làm phòng thủ chống địch phản kích đồng thời để cho nhân dân trú ẩn khi địch đánh bom và bắn phá.

    Đêm ngày 6 tháng 4 năm 1965, một tiểu đoàn bộ đội chủ lực Quân khu V phối hợp với dân quân du kích xã tiến công đánh tiểu đoàn thủy quân lục chiến ngụy tại Dốc Cát, Phụng Du. Sau hai giờ chiến đấu bộ đội ta đã đánh địch bật khỏi công sự giao thông hào, tiêu diệt hàng trăm tên. Rạng sáng ngày 7 tháng 4 năm 1965, bộ đội rút quân. Nhân dân kịp thời chuyển thương binh lên căn cứ cứu chữa, chôn cất các chiến sĩ đã hy sinh. Trong trận đánh này, quân ta đã anh dũng hy sinh 86 bộ đội và dân quân du kích.

    Trận đánh Dốc Cát đã góp phần quan trọng vào phong trào đấu tranh chống Mỹ của toàn xã, toàn huyện Hoài Nhơn giai đoạn 1961 - 1965, góp phần làm thất bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ ngụy, là tiền đề để nhân dân xã Hoài Hảo nói riêng và Hoài Nhơn nói chung đánh bại các cuộc phản công chiến lược mùa khô 1965 – 1966, 1966 – 1967…

    Với ý nghĩa lịch sử to lớn của Di tích Dốc Cát, ngày 15.01.2022, UBND tỉnh Bình Định đã có quyết định xếp hạng di tích cấp tỉnh đổi với Di tích lịch sử Dốc Cát.

    Tại buổi lễ, lãnh đạo Sở Văn hóa đã công bố Quyết định công nhận, đồng chí Lâm Hải Giang – Phó Chủ tịch UBND tỉnh cũng đã trao Quyết định xếp hạng di tích cấp tỉnh đổi với Di tích lịch sử Dốc Cát cho lãnh đạo thị xã Hoài Nhơn. ĐỒng chí Lâm Hải Giang cũng đã đánh trống phát động Tết trồng cây tại Dốc Cát.

    Nhân tại buổi lễ, lãnh đạo tỉnh và thị xã đã trao 3 phần quà cho nhân chứng tham gia các trận đánh tại Dốc Cát và 7 suất quà cho gia đình chính sách tiêu biểu. Trao quà cho 42 thanh niên phường Hoài Hảo trúng tuyển nghĩa vụ quân sự năm 2023.

    Ngay sau buổi lễ các đại biểu tỉnh và thị xã Hoài Nhơn đã ra quân trồng 100 cây xanh xung quanh Khu di tích.